هفت سین و نوروز، آداب و تاریخ

ریشه های باستانی نوروز و هفت سین

• نوروز در اوستا: جشن نوروز ریشه در ایران باستان دارد و در اوستا، کتاب مقدس زرتشتیان، به آن اشاره شده است. نوروز نمادی از پیروزی روشنایی بر تاریکی و تجدید حیات طبیعت است.
• نمادگرایی اعداد: عدد هفت در فرهنگ ایرانیان باستان، عددی مقدس و نمادین بوده است. هفت امشاسپند، هفت سیاره و هفت اقلیم از جمله مواردی هستند که به اهمیت این عدد در فرهنگ ایرانی اشاره دارند.
• تقویم جلالی: تقویم جلالی، که در زمان جلال الدین ملکشاه سلجوقی تدوین شد، یکی از دقیق ترین تقویم های جهان است و مبنای تعیین زمان نوروز است.

آداب و رسوم نوروز

چهارشنبه سوری: این جشن باستانی، در آخرین چهارشنبه سال برگزار می شود و نمادی از پاکسازی و دور کردن پلیدی ها است. پریدن از روی آتش و شکستن کوزه، از جمله آداب و رسوم این شب است.

خانه تکانی: نظافت و پاکیزگی خانه، نمادی از نو شدن و استقبال از بهار است.

خرید نوروزی: خرید لباس نو، آجیل، شیرینی و وسایل سفره هفت سین، از جمله رسوم رایج در این ایام است. این خریدها، نمادی از شادی و نشاط و استقبال از سال نو است.

چیدن سفره هفت سین: سفره هفت سین، نمادی از آرزوهای نیک و برکت برای سال نو است. هر یک از عناصر این سفره، معنا و مفهوم خاص خود را دارند.

تحویل سال: لحظه تحویل سال، زمانی مقدس و مهم در نوروز است. در این لحظه، خانواده ها در کنار سفره هفت سین جمع می شوند و برای سال نو دعا می کنند.

پختن غذاهای مخصوص نوروز: پختن سبزی پلو با ماهی، یکی از اصلی‌ترین آداب و رسوم نوروز بوده است که معمولاً به عنوان ناهار یا شام روز اول فروردین خورده می‌شود.

دید و بازدید نوروزی: دیدار با اقوام و دوستان، فرصتی برای تجدید دیدار و تقویت روابط اجتماعی است.

عیدی دادن: هدیه دادن به کودکان و بزرگترها، نمادی از محبت و مهربانی است.

سیزده به در: این روز، نمادی از پایان جشن نوروز و بازگشت به زندگی روزمره است. در این روز، مردم به طبیعت می روند و با گره زدن سبزه، آرزوهای خود را به طبیعت گره می زنند.

هفت سین، نمادی از نو شدن و برکت

سفره هفت سین، نمادی از آرزوهای نیک و برکت برای سال نو است. هر یک از عناصر این سفره، معنا و مفهوم خاص خود را دارند:

• سبزه: نماد رویش، شادابی و نو شدن طبیعت است.
• سیب: نماد زیبایی، سلامتی و عشق است.
• سیر: نماد تندرستی و پاکیزگی است.
• سمنو: نماد برکت، فراوانی و قدرت است.
• سنجد: نماد عشق، دلدادگی و خرد است.
• سرکه: نماد صبر، بردباری و پذیرش است.
• سماق: نماد صبر، استقامت و رنگ طلوع خورشید است.

سایر چیدمان سفره هفت سین

• آینه: نمادی از روشنایی و شفافیت است.
• تخم مرغ رنگی: نمادی از باروری و زایش است.
• ماهی قرمز: نمادی از زندگی و پویایی است.
• آجیل: نمادی از برکت و فراوانی است.
• نان: نمادی از روزی و برکت است.
• آب: نمادی از پاکی و طراوت است.
• دیوان حافظ: نمادی از خرد، معنویت و امید است.

اهمیت دیوان حافظ در سفره هفت سین

نماد خرد و معنویت: دیوان حافظ، نمادی از خرد، معنویت و امید است و به سفره هفت سین، جلوه‌ای عرفانی می‌بخشد.
حفظ سنت‌های ایرانی: استفاده از دیوان حافظ در سفره هفت سین، به حفظ و انتقال سنت‌های ایرانی به نسل‌های آینده کمک می‌کند.

سابقه دقیق این رسم مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد که از قرن‌ها پیش در بین ایرانیان رواج داشته است. حافظ، شاعر پرآوازه ایرانی، با اشعار عرفانی و عاشقانه خود، جایگاه ویژه‌ای در دل مردم دارد. به همین دلیل، دیوان او به عنوان نمادی از خرد، عشق و امید، در سفره هفت سین قرار می‌گیرد.

ثبت جهانی نوروز: نوروز در سال 1388 در فهرست میراث فرهنگی ناملموس یونسکو به ثبت رسید.

جشن جهانی نوروز: نوروز، نه تنها در ایران، بلکه در بسیاری از کشورهای منطقه از جمله افغانستان، تاجیکستان، آذربایجان، قزاقستان و قرقیزستان نیز جشن گرفته می‌شود. این جشن، فرصتی برای گردهمایی خانواده‌ها، تجدید دیدار دوستان و آشتی و همدلی است و به عنوان یک جشن جهانی شناخته و برگزار می گردد.